خانه اعتمادی | توضیحات :
از جمله خانههای اعیانی و زیبای شهرستان مه ولات "خانه اعتمادی" در روستای عبدلآباد واقع در ۳کیلومتری مه ولات از ویژگیهای خاصی به لحاظ ساختار برخوردار میباشد. این بنا در دوره "قاجار" بنیان گردیده و تأمین آب ساکنین خانه در آن به نحوی بوده که جریان قنات از بخش شمالی خانه وارد شده و پس از ورود به آب نمای میانی از سوی دیگر خارج میگردید. نمای این خانه آراسته به تزئینات آجری است و اتاقهای آن نیز با الهام از معماری بومی دارای پوشش گهوارهای است. این عمارت در حال حاضر توسط دو تن از فرزندان) مرحوم محمد علی اعتمادی معروف به خان اعتمادی) به نام های "فرشید اعتمادی" با نام مستعار (رضا اعتمادی) و "فریبرز اعتمادی" (با نام مستعار علی اعتمادی) در حال نگهداری میباشد.
|
|
رباط زرنوخ | توضیحات :
بنای تاریخی موسوم به رباط زرنوخ در ۳۰کیلومتری جاده تربت حیدریه به فیض آباد و در بخش مهولات شمالی قرار دارد. این رباط از نوع سرپوشیده و دارای تزئینات آجری متعددی است بنحوی که پوشش سقف گنبدی بنا هر کدام آراسته به یک نوع آجرچینی است. در بخش میانی رباط، نورگیر پوشش سقف نور فضای داخلی این قسمت را تأمین میکند، فضاي اصلي رباط با وسعت 400متر داراي 4ستون آجري به ارتفاع حدودا 5متر می باشد. پوششهاي گنبدي اين قسمت به نحوي بسيار زيبا و ماهرانه اجرا شدهاند. نوع آجرچيني اين پوششهاي گنبدي به خصوص در گنبد مركزي كه نورگير رباط نيز در راس آن تعبيه شده است بسيار زيبا و در خور تحسين است. نكته قابل تامل در اين رباط وجود برجكها جهت نگهباني در گوشههاي شمال شرقي موجود مي باشد. فضای داخلی رباط زرنوخ فاقد اتاق محل استراحت کاروانیان بوده و تنها پیرامون بخش مرکزی ایوانچههایی دیده میشود که اطراقگاه مسافران به شمار میآمد. بنا بر ویژگیهای معماری قدمت این رباط به دوره صفویه میرسد.
|
|
پل علیآباد | توضیحات :
پل تاریخی علیآباد در روستایی به همین نام از توابع دهستان ازغند و در فاصله ۲۰کیلومتری شمال سه راهی شادمهر قرار گرفته است. این پل بر روی کال مهولات احداث شده و آب رود معجن در این کال جریان دارد که بنا بر شواهد در حدود دو قرن گذشته بنیان گردیده است. پل علیآباد دارای ۵دهانه است که ۳دهانه شرقی پل دارای قوس جناقی و دو دهانه غربی آن دارای قوس نیم دایرهای میباشند. ارتفاع پل از کف کال حدود 4/60 و عرض دهانههای ورودی آب پل نیز بین 2/90 تا 3/25متر متغیر است.
|
|
آب انبار همتآباد | توضیحات :
این بنا در روستایی به همین نام از توابع بخش مرکزی مه ولات و به فاصله ۱۴کیلومتری شمال غرب شهر فیض آباد قرار گرفتهاست. بنابر باور اهالی قدمت این بنا به حدود ۷۵سال پیش، اوایل دوره پهلوی باز میگردد و واقف آن شخصی به نام فلاح از خیرین آن دوران بودهاست. آب انبار همتآباد مشتمل بر گنبدی مخروطی به ۱۰ تا ۱۲متر با دو دهانه ورودی آب به عرض حدود ۱متر و مخزن استوانهای شکل بزرگی در زیر قاعده مخروط و راه پلهای آجری آن میباشد.
|
|
رباط میاندهی | توضیحات :
در میان روستای میاندهی واقع در ۲۳کیلومتری جنوب شهر فیض آباد رباطی قرار دارد که بنابر شواهد در دوره صفویه بنیان گردیده است. این بنا با وسعتی معادل ۳۰۰مترمربع، از نوع کاروانسراهای سرپوشیده زمستانی فاقد حیاط میباشد. نمای بیرونی آن ساده و بدون تزئینات بوده و پوشش سقف آن به صورت طاق چشمه اجرا شده است و فضای داخلی این مکان دارای ۹حجره است.
|
|
رباط زرمهر | توضیحات :
این رباط در روستایی به همین نام از توابع بخش فیضآباد در 8کیلومتری شهر شادمهر به سمت کاشمر قرار گرفته است. رباطي است با وسعتي معادل 600مترمربع با زير بناي 450مترمربع و از دو قسمت حياط و حجرات اطراف آن و اصطبلي با وسعت 300مترمربع با چهار ستون آجري تشكيل شده است. داراي تزئينات شامل آجركاري به صورت خفته و راسته ميباشد و براساس ویژگیهای معماری متعلق به دوره قاجار است. این رباط مرمت گردیده است و هم اکنون توسط میراث فرهنگی شهرستان مه ولات و دهیاری روستا به صورت مشترک مورد استفاده فرهنگی قرار گرفته است. نمای بیرونی رباط زرمهر بسیار ساده و فاقد هرگونه عنصر تزئینی است.
|
|
رباط خیرآباد | توضیحات :
رباط خیرآباد از توابع دهستان مه ولات جنوبی بوده و در فاصله ۲۱کیلومتری شهر فیض آباد قرار دارد. با استناد به کتیبهٔ گچبری شدهٔ بنا تاریخ ساخت این رباط به سال ۱۰۵۵هـ.ق بازمی گردد. بنای مزبور رباطی چهار ایوانی بوده که به جز آب انبار و ایوان ورودی آب تمام نقاط معماری آن ویران شده است. در نزدیکی این رباط، حمام، قبرستان، آب انبار و مسجد جامع کنونی خیرآباد واقع است که همه این بناها متعلق به دوره صفویه می باشند.
|
|
عمارت فتحآباد | توضیحات :
عمارت فتحآباد در روستای فتحآباد و در فاصله حدود ۲۲ کیلومتری جنوب غربی شهر فیض آباد واقع شده است. تاریخ ساخت این بنای زیبا به حدود ۹۰ سال قبل میرسد که محل سکونت خانواده فتحالله قهرمانی بودهاست. عمارت فتحآباد بنایی یک طبقه با زیرزمین میباشد که در میان محوطه وسیعی قرار گرفته است. ویژگی منحصربه فرد این عمارت پیشخوان ستوندار و زیبای آن است که با ستونها و طاقهای نمای آن، جلوهای بی نظیر به ورودی این بنا دادهاست. از جمله این مکان باید به آجرکاری خفته راسته بالای طاقها اشاره نمود.
قدمت : اواخر دوره قاجاریه |
|
آرامگاه منسوب به ابوسعید ابوالخیر | توضیحات :
بنای این مقبره در ۵۵کیلومتری جنوب شرقی تربت حیدریه و ۷کیلومتری فیضآباد در روستایی به نام مهنه قرار دارد که به اعتقاد برخی مدفن شیخ ابوسعید ابیالخیر (پیر مهنه) است. وی از عارفان پرآوازه و بزرگ جهان تصوف قرن پنجم هجری است که در زادبوم خود مهنه به خاک سپرده شد. مؤلف اسرارالتوحید به صراحت محل دفن شیخ را میهنه خاوران ذکر کرده است که در حال حاضر این نقطه خارج از مرزهای ایران واقع میباشد، اما نظر به ارادتی که اشخاص بسیاری به شیخ ابوسعید داشتهاند در این امر مباهات نموده و محل آرامگاه وی را در مهنه شهرستان مه ولات میدانند.
|
|
مسجدجامع ازغند | توضیحات :
مسجد در روستای ازغند از توابع دهستان ازغند بخش شادمهر و در فاصله ۳۲کیلومتری شمال شهر فیضآباد واقع گردیده است. بنای اولیه مسجد جامع ازغند شامل ایوان موجود و دو شبستان در ضلع شرقی و غربی این ایوان بوده است که در حال حاضر از شبستانهای اصلی خبری نیست. بنای مسجد راستای شمالی-جنوبی داشته و لیکن ایوان مسجد در جهت قبله کمی چرخش کرده است. این ایوان فضایی مستطیل شکل به عرض 6/25متر دارد و عمق این فضا 12متر می باشد. سقف این فضا پوششی طاقی شکل از نوع جناقی دارد و سقف مذکور را در راستا طولی به چهار دهانه تقسیم کرده است. ارتفاع ایوان 15متر می باشد و جرز دو دیوار دو سوی ایوان هر کدام 185سانتیمتر می باشد این مسجد در دوره تیموری ساخته شده است.
|
|